Hayagreeva Stotram – శ్రీ హయగ్రీవ
స్తోత్రం
జ్ఞానానన్దమయం దేవం
నిర్మలస్ఫటికాకృతిం
ఆధారం సర్వవిద్యానాం
హయగ్రీవముపాస్మహే || 1 ||
స్వతస్సిద్ధం
శుద్ధస్ఫటికమణిభూ భృత్ప్రతిభటం
సుధాసధ్రీచీభిర్ద్యుతిభిరవదాతత్రిభువనం
|
అనంతైస్త్రయ్యంతైరనువిహిత
హేషాహలహలం
హతాశేషావద్యం
హయవదనమీడేమహిమహః || 2 ||
సమాహారస్సామ్నాం
ప్రతిపదమృచాం ధామ యజుషాం
లయః ప్రత్యూహానాం
లహరివితతిర్బోధజలధేః |
కథాదర్పక్షుభ్యత్కథకకులకోలాహలభవం
హరత్వంతర్ధ్వాన్తం
హయవదనహేషాహలహలః || 3 ||
ప్రాచీ సన్ధ్యా
కాచిదన్తర్నిశాయాః
ప్రజ్ఞాదృష్టే
రఞ్జనశ్రీరపూర్వా
వక్త్రీ వేదాన్ భాతు మే
వాజివక్త్రా
వాగీశాఖ్యా వాసుదేవస్య
మూర్తిః || 4 ||
విశుద్ధవిజ్ఞానఘనస్వరూపం
విజ్ఞానవిశ్రాణనబద్ధదీక్షం
దయానిధిం దేహభృతాం శరణ్యం
దేవం హయగ్రీవమహం ప్రపద్యే
|| 5 ||
అపౌరుషేయైరపి
వాక్ప్రపంచైః
అద్యాపి తే
భూతిమదృష్టపారాం
స్తువన్నహం ముగ్ధ ఇతి
త్వయైవ
కారుణ్యతో నాథ కటాక్షణీయః
|| 6 ||
దాక్షిణ్యరమ్యా గిరిశస్య
మూర్తిః-
దేవీ సరోజాసనధర్మపత్నీ
వ్యాసాదయోఽపి
వ్యపదేశ్యవాచః
స్ఫురన్తి సర్వే తవ
శక్తిలేశైః || 7 ||
మన్దోఽభవిష్యన్నియతం
విరించః
వాచాం
నిధేర్వాంఛితభాగధేయః
దైత్యాపనీతాన్ దయయైన
భూయోఽపి
అధ్యాపయిష్యో
నిగమాన్నచేత్త్వమ్ || 8 ||
వితర్కడోలాం వ్యవధూయ
సత్త్వే
బృహస్పతిం వర్తయసే
యతస్త్వం
తేనైవ దేవ
త్రిదేశేశ్వరాణా
అస్పృష్టడోలాయితమాధిరాజ్యమ్
|| 9 ||
అగ్నౌ సమిద్ధార్చిషి
సప్తతన్తోః
ఆతస్థివాన్మంత్రమయం శరీరం
అఖండసారైర్హవిషాం
ప్రదానైః
ఆప్యాయనం వ్యోమసదాం
విధత్సే || 10 ||
యన్మూల
మీదృక్ప్రతిభాతత్త్వం
యా
మూలమామ్నాయమహాద్రుమాణాం
తత్త్వేన జానంతి
విశుద్ధసత్త్వాః
త్వామక్షరామక్షరమాతృకాం
త్వాం || 11 ||
అవ్యాకృతాద్వ్యాకృతవానసి
త్వం
నామాని రూపాణి చ యాని
పూర్వం
శంసన్తి తేషాం చరమాం
ప్రతిష్ఠాం
వాగీశ్వర త్వాం
త్వదుపజ్ఞవాచః || 12 ||
ముగ్ధేన్దునిష్యన్దవిలోభనీయాం
మూర్తిం
తవానన్దసుధాప్రసూతిం
విపశ్చితశ్చేతసి భావయన్తే
వేలాముదారామివ దుగ్ధ
సిన్ధోః || 13 ||
మనోగతం పశ్యతి యస్సదా
త్వాం
మనీషిణాం మానసరాజహంసం
స్వయంపురోభావవివాదభాజః
కింకుర్వతే తస్య గిరో
యథార్హమ్ || 14 ||
అపి క్షణార్ధం కలయన్తి యే
త్వాం
ఆప్లావయన్తం
విశదైర్మయూఖైః
వాచాం
ప్రవాహైరనివారితైస్తే
మందాకినీం మన్దయితుం
క్షమన్తే || 15 ||
స్వామిన్భవద్ద్యానసుధాభిషేకాత్
వహన్తి ధన్యాః
పులకానుబన్దం
అలక్షితే క్వాపి నిరూఢ
మూలం
అంగ్వేష్వి
వానన్దథుమఙ్కురన్తమ్ || 16 ||
స్వామిన్ప్రతీచా హృదయేన
ధన్యాః
త్వద్ధ్యానచంద్రోదయవర్ధమానం
అమాన్తమానందపయోధిమన్తః
పయోభి రక్ష్ణాం
పరివాహయన్తి || 17 ||
స్వైరానుభావాస్
త్వదధీనభావాః
సమృద్ధవీర్యాస్త్వదనుగ్రహేణ
విపశ్చితోనాథ తరన్తి
మాయాం
వైహారికీం మోహనపిఞ్ఛికాం
తే || 18 ||
ప్రాఙ్నిర్మితానాం తపసాం
విపాకాః
ప్రత్యగ్రనిశ్శ్రేయససంపదో
మే
సమేధిషీరం స్తవ పాదపద్మే
సఙ్కల్పచిన్తామణయః
ప్రణామాః || 19 ||
విలుప్తమూర్ధన్యలిపిక్రమాణా
సురేన్ద్రచూడాపదలాలితానాం
త్వదంఘ్రి రాజీవరజఃకణానాం
భూయాన్ప్రసాదో మయి నాథ
భూయాత్ || 20 ||
పరిస్ఫురన్నూపురచిత్రభాను
–
ప్రకాశనిర్ధూతతమోనుషంగా
పదద్వయీం తే
పరిచిన్మహేఽన్తః
ప్రబోధరాజీవవిభాతసన్ధ్యామ్
||
21 ||
త్వత్కిఙ్కరాలంకరణోచితానాం
త్వయైవ
కల్పాన్తరపాలితానాం
మంజుప్రణాదం మణినూపురం తే
మంజూషికాం వేదగిరాం
ప్రతీమః || 22 ||
సంచిన్తయామి
ప్రతిభాదశాస్థాన్
సన్ధుక్షయన్తం
సమయప్రదీపాన్
విజ్ఞానకల్పద్రుమపల్లవాభం
వ్యాఖ్యానముద్రామధురం కరం
తే || 23 ||
చిత్తే కరోమి
స్ఫురితాక్షమాలం
సవ్యేతరం నాథ కరం త్వదీయం
జ్ఞానామృతోదంచనలంపటానాం
లీలాఘటీయన్త్రమివాఽఽశ్రితానామ్
||
24 ||
ప్రబోధసిన్ధోరరుణైః
ప్రకాశైః
ప్రవాళసఙ్ఘాతమివోద్వహన్తం
విభావయే దేవ స పుస్తకం తే
వామం కరం దక్షిణమాశ్రితానామ్
||
25 ||
తమాం
సిభిత్త్వావిశదైర్మయూఖైః
సమ్ప్రీణయన్తం
విదుషశ్చకోరాన్
నిశామయే త్వాం
నవపుణ్డరీకే
శరద్ఘనేచన్ద్రమివ
స్ఫురన్తమ్ || 26 ||
దిశన్తు మే దేవ సదా
త్వదీయాః
దయాతరంగానుచరాః కటాక్షాః
శ్రోత్రేషు
పుంసామమృతంక్షరన్తీం
సరస్వతీం
సంశ్రితకామధేనుమ్ || 27 ||
విశేషవిత్పారిషదేషు నాథ
విదగ్ధగోష్ఠీ సమరాంగణేషు
జిగీషతో మే
కవితార్కికేంద్రాన్
జిహ్వాగ్రసింహాసనమభ్యుపేయాః
||
28 ||
త్వాం చిన్తయన్
త్వన్మయతాం ప్రపన్నః
త్వాముద్గృణన్ శబ్దమయేన
ధామ్నా
స్వామిన్సమాజేషు సమేధిషీయ
స్వచ్ఛన్దవాదాహవబద్ధశూరః || 29 ||
నానావిధానామగతిః కలానాం
న చాపి తీర్థేషు
కృతావతారః
ధ్రువం తవాఽనాధ
పరిగ్రహాయాః
నవ నవం పాత్రమహం దయాయాః || 30 ||
అకమ్పనీయాన్యపనీతిభేదైః
అలంకృషీరన్ హృదయం మదీయమ్
శంకా కళంకా పగమోజ్జ్వలాని
తత్త్వాని సమ్యంచి తవ
ప్రసాదాత్ || 31 ||
వ్యాఖ్యాముద్రాం కరసరసిజైః
పుస్తకం శంఖచక్రే
భిభ్రద్భిన్న
స్ఫటికరుచిరే పుణ్డరీకే నిషణ్ణః |
అమ్లానశ్రీరమృతవిశదైరంశుభిః
ప్లావయన్మాం
ఆవిర్భూయాదనఘమహిమామానసే
వాగధీశః || 32 ||
వాగర్థసిద్ధిహేతోఃపఠత
హయగ్రీవసంస్తుతిం భక్త్యా
కవితార్కికకేసరిణా
వేఙ్కటనాథేన విరచితామేతామ్ || 33 ||
|| ఇతి శ్రీ హయగ్రీవ స్తోత్రం సంపూర్ణం ||